Opinia Krajowej Rady Sądownictwa z dnia 21 października 2025 r. w przedmiocie rządowego projektu ustawy o mediatorach sądowych, akredytowanych ośrodkach mediacyjnych i Krajowym Rejestrze Mediatorów (UD237)
OPINIA
KRAJOWEJ RADY SĄDOWNICTWA
z dnia 21 października 2025 r.
w przedmiocie rządowego projektu ustawy o mediatorach sądowych, akredytowanych ośrodkach mediacyjnych i Krajowym Rejestrze Mediatorów
Krajowa Rada Sądownictwa, po zapoznaniu się z rządowym projektem ustawy o mediatorach sądowych, akredytowanych ośrodkach mediacyjnych i Krajowym Rejestrze Mediatorów (nr UD237 w Wykazie prac legislacyjnych), przekazanym przy piśmie Sekretarza Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości z dnia 24 lipca 2025 r. (znak: DL-V.454.1.2025), opiniuje projekt negatywnie, zgłaszając poniższą uwagę.
Rada zauważa szkodliwość projektu badaną przez pryzmat nadregulacji i nadaktywności państwa, mimo dobrowolnego charakteru mediacji. Przeregulowanie utworzy korporację mediatorów, a tymczasem pierwotnym założeniem systemu mediacji w Polsce było posiadanie szczególnych umiejętności przez mediatorów, pełna dobrowolność podjęcia mediacji przez strony i jak najdalsze odformalizowanie postępowania mediacyjnego.
W praktyce prowadzonych przez członków Krajowej Rady Sądownictwa spraw sądowych nie stwierdzono zarówno naglącej potrzeby gruntownej reformy prawa do dochodzenia do zawodu mediatora, jak i potrzeby zewnętrznego nadzoru nad pracą konkretnych osób.
Mediacja ze swojej istoty ma charakter przedsądowy albo wpadkowy w ramach toczących się już postępowań i każdorazowo jej efekty oceniane są przez sąd orzekający w danej sprawie. To właśnie jej odformalizowany charakter wpływa pozytywnie na możliwość stron do zawarcia porozumienia, a kompetencje konkretnych mediatorów i ocena ich umiejętności pozostają każdorazowo w uznaniu orzekającego sądu.
Krajowa Rada Sądownictwa nie widzi, zatem potrzeby tworzenia kolejnej ustawy o charakterze szczególnym do ustaw już obowiązujących, w tym Kodeksów, które w sposób należyty określają sposób procedowania w sprawach objętych mediacją oraz sposób dokonywania wpisów na listy stałych mediatorów sądowych przez właściwych miejscowo prezesów sądów okręgowych. W tym względzie organ wykonawczy sądu, jakim jest jego prezes posiada wystarczającą wiedzę i doświadczenie pozwalające na ocenę, czy dana osoba spełnia wymagania wpisu na taką listę, a co za tym idzie zaproponowana ustawa jest w ocenie Rady zbędna.
Wyjątkowa szczegółowości przedstawionego projektu, powielająca również już istniejące regulacje prawne, jej zbędność i nadaktywna rola Państwa w zakresie postępowania, które co do zasady jest niejawne i prowadzone wyłącznie między stronami jest tym samym niepotrzebna i nieproporcjonalna do zamierzonego celu.
Kompletna wersja elektroniczna powyższego dokumentu jest dostępna w formacie PDF
WP.420.72.2025