Opinia Krajowej Rady Sądownictwa z dnia 7 października 2025 r. w przedmiocie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania karnego (UD273)

OPINIA
KRAJOWEJ RADY SĄDOWNICTWA
z dnia 7 października 2025 r.
w przedmiocie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania karnego (UD273)

Krajowa Rada Sądownictwa, po zapoznaniu się z przedstawionymi jej przy piśmie Zastępcy Szefa Kancelarii Sejmu z 18 sierpnia 2025 r. (znak: DL-I.401.5.2025) projektem ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania karnego, opiniuje go negatywnie z uwagami.
Zdaniem Krajowej przekazanie wszystkich spraw o przestępstwa korupcyjne, również tych o wyraźnie niskim ciężarze gatunkowym, do wyłącznej właściwości sądów okręgowych jest rozwiązaniem niecelowym i wadliwym systemowo. Projekt całkowicie ignoruje podstawowe zasady proporcjonalności i racjonalnej organizacji wymiaru sprawiedliwości - zwłaszcza że przestępstwa określone w art. 228 § 2, § 6 w zw. z § 2 oraz art. 229 § 2 lub § 5 w zw. z § 2 k.k. obejmuje również czyny zagrożone karą nieprzekraczającą 5 lat pozbawienia wolności, tj. o stopniu społecznej szkodliwości nieuzasadniającym poddanie tych spraw właściwości sądów okręgowych, jako sądów pierwszo instancyjnych. Proponowane rozwiązanie spowoduje nieuzasadnione zwiększenie obciążenia tych sądów kosztem zadań o rzeczywiście dużej wadze społecznej. Projektodawca wydaje się nie uwzględniać pogłębiającego się stanu nieakceptowalnie długiego oczekiwania na rozstrzygnięcie w postępowaniach przed sądami okręgowymi i apelacyjnym, bowiem zakłada zwiększenie obciążenia w tych sądach wpływem o kolejne kategorie spraw. Zwiększenie kognicji sądu okręgowego spowoduje znaczące opóźnienie rozpoznania spraw na tym szczeblu sądownictwa powszechnego (i w konsekwencji także w sądach apelacyjnych) poddając tym samym w wątpliwość realne szanse na realizację prawa obywatela do sądu - zakończenia postępowania sądowego w rozsądnym terminie w rozumieniu art. 6 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności Sądy okręgowe jako sądy wyższej instancji powinny koncentrować się na sprawach o istotnym stopniu złożoności, w szczególności poważnych aferach korupcyjnych lub przypadkach mających wpływ na funkcjonowanie instytucji publicznych czy gospodarczych.
Prowadzenie spraw o mniejszym ciężarze gatunkowym powinno pozostawać we właściwości sądów rejonowych.
Projektodawca powołuje się na konieczność realizacji zaleceń grupy roboczej OECD ds. przeciwdziałania przekupstwu w międzynarodowych transakcjach handlowych (OECD WGB), jednak objęcie wszystkich przestępstw korupcyjnych właściwością sądu okręgowego
- nawet jeśli nie dotyczą one zagranicznych funkcjonariuszy publicznych - prowadzi do nieakceptowalnego obniżenia efektywności sądownictwa i wydłużenia postępowań w sprawach, które z natury, funkcjonalnie i społecznie powinny być rozpoznawane możliwie sprawnie i szybko.